Pogoda w Polsce i w Anglii, czyli skąd się biorą słowa?

Według Słownika Języka Polskiego słowo „pogoda” oznacza „zjawiska atmosferyczne występujące nad jakimś obszarem w danej chwili lub w pewnym okresie”. Czasem mamy więc dobrą pogodę i cieszymy się słońcem, a innym razem jest ona zła i potrzebujemy np. parasola. Niektórzy jednak, zwłaszcza osoby starsze, w zależności od warunków atmosferycznych mówią, że danego dnia pogoda jest lub jej nie ma. O co zatem chodzi?

Pierwotne znaczenie słowa „pogoda” odnosi się do czegoś dobrego i pozytywnego. Ślady owego dawnego znaczenia możemy znaleźć w innym słowie – pochodzącej od tego samego rdzenia „zgodzie”, czyli pokojowi i braku sporów. Mamy też słowo „godny”, czyli odpowiedni do sytuacji. W języku angielskim obecny jest podobnie brzmiący wyraz „good”, tłumaczony jako „dobry” lub „dobrze”. Jak zatem po angielsku jest „pogoda”? Słownik podpowiada „weather” i rzeczywiście słowa te mają takie samo znaczenie. W języku polskim jest tymczasem obecny podobnie brzmiący wyraz „wiatr”, który jednak określa coś zgoła innego. Zagadka powiązania tych słów jest prostym przykładem pytań, jakie stawiają sobie językoznawcy, analizując sposoby komunikacji różnych grup ludzi, takich jak plemiona czy narody.

 

 

Zanim przejdziemy do jej rozwiązania, pochylmy się nad definicją etymologii. Słowo to oznacza nie tylko pochodzenie konkretnych wyrazów, ale i cały dział wiedzy poświęcony związanym z tym zagadnieniom. Etymologia słów może być różna, choć w większości przypadków związana jest ona z wykorzystaniem bardzo starych rdzeni, pełniących rolę słów w pierwszych stworzonych przez ludzkość językach. Tak właśnie było w przypadku wiatru. Pierwotny, pochodzący z języka praindoeuropejskiegi rdzeń *h₂weh₁- oznaczał „dmuchać”, zatem w polskim przetrwało to właściwie bez zmian – jako „dmuchane / dmuchające powietrze”. W językach zachodnich termin ten ewoluował, aż zaczął oznaczać ogół zjawisk pogodowych, stąd angielskie „weather” czy niemieckie „Wetter”. Niektórzy twierdzą, że ma to związek z tym, że na zachodzie Europy bardziej wieje, zatem każdy z ludów nazwał ogół zjawisk atmosferycznych od tego, czego świadkiem był najczęściej.

Czy rzeczywiście tak było – nie ma co do tego pewności. Pewne jest jednak to, że jeśli nie ma się pewności, co znaczą dane słowa w obcych językach, lepiej jest skorzystać z pomocy tłumacza. Prawdziwych specjalistów w tej dziedzinie znajdziecie w naszym biurze Art of Translation pod numerem telefonu +48 058 5500132 oraz pod adresem mailowym biuro@artoftranslation.pl.